รีวิว Big Vape: The Rise and Fall of Juul สตาร์ทอัพบุหรี่ไฟฟ้าที่เป็นหายนะในวงการไอที

Big Vape: The Rise and Fall of Juul ยุคเฟื่องฟูและตกอับของจูล สารคดี Netflix 4 ตอนจบจากอเมริกา เรื่องราวของการกำเนิดบุหรี่ไฟฟ้าจากซิลิกอนลัลเลย์ ที่สร้างมาเพื่อจัดการกับบริษัทบุหรี่ยักษ์ใหญ่แบบเดิม แล้วก็ทำได้สำเร็จด้วยยอดขายมหาศาล แต่กลับโดนบริษัทมาร์ลโบโรเข้าครอบงำ 

รีวิว Big Vape: The Rise and Fall of Juul (ยุคเฟื่องฟูและตกอับของจูล)

ซีรีส์สารคดีที่เล่าถึงต้นกำเนิดบุหรี่ไฟฟ้าที่พบเห็นกันไปทั่วโลกแล้วในตอนนี้ ซึ่งแม้มันจะดูเรียบง่าย แต่ที่มาก็มีทุนวิจัยมหาศาลในแนวสตาร์ทอัพเริ่มตั้งแต่ไอเดียเริ่มต้นของสองผู้สร้าง เจมส์กับอดัม อดีตศิษย์เก่าสแตนฟอร์ด เมื่อปี 2003 โดยใช้เทคโนโลยีนำเพื่อสร้างสินค้าที่ลบข้อเสียบุหรี่ไปให้หมด ซึ่งได้อิทธิพลมาจากสตีฟจ๊อบส์ในยุคนั้นโดยตรง ทำให้เขามองผลิตภัณฑ์นี้เป็นเหมือนไอพอด ไอโฟน ทั้งในด้านรูปลักษณ์และคุณภาพ เพื่อมาดิสรัปวงการยาสูบแบบเดิมไปให้หมด ซึ่งไอเดียนี้ได้สร้างฝันร่วมกันของพนักงานในบริษัท และก็ทำมันต่อเนื่องมาจนสำเร็จอย่างไม่น่าเชื่อ แต่ก็กลายมาเป็นปัญหาเมื่อเป้าหมายที่วางไว้กับขัดแย้งกับสิ่งที่ทำลงไปเป็นอย่างมาก 

ความขัดแย้งที่ว่านั่นก็คือไอเดียของผลิตภัณฑ์ที่สวยเรียบง่ายสะดวกใช้ สูบที่ไหนก็ได้ เพื่อให้คนติดบุหรี่หันมาลอง การตลาดโฆษณาก็ดูเท่ โฆษณาในแนวสินค้าไอทีแปลกใหม่ แต่การตลาดแบบนี้กลับทำให้ผู้ใช้อายุน้อยต่ำกว่า 18 ปีลงมาติดบุหรี่ไฟฟ้า ทั้งๆ ที่ในอเมริกาปัญหาผู้สูบอายุน้อยลดลงจนแทบไม่มีปัญหาแล้ว (ปัญหาติดเหล้าหนักกว่า) เพราะบุหรี่กลายเป็นสินค้าของยุคคนแก่ ซึ่ง Juul ในเรื่องนี้คือได้สร้างปัญหาใหม่ขึ้นมา เหมือนปล่อยยักษ์ออกจากตะเกียงแล้วคุมไม่ได้ ซึ่งผู้สร้างเองก็รู้ แต่แก้ปัญหานี้ไม่ได้เพราะติดกับยอดขายของตัวเองที่เพิ่มขึ้นมหาศาลจากเด็กอายุน้อยโดยตรง จนถึงขั้นให้มาร์ลโบโรเข้ามาถือหุ้นใหญ่ยึดไปในที่สุด และมีคดีฟ้องร้องจากรัฐต่างๆ ตามมาในตอนท้าย เพราะเป็นสินค้าที่ไม่ผ่าน FDA ในแง่การให้ข้อมูลที่ผิดพลาดและปกปิดหลายอย่างไว้  

ซีรีส์ไล่เรียงปัญหาเรื่องนี้ได้อย่างละเอียด แม้ 2 ผู้สร้างเองจะไม่ได้มาร่วมในเรื่องแบบทางการ มีแค่ภาพกับเสียงที่เขาออกสื่อต่างๆ แต่ทีมงานใน Juul เองก็มาให้ข้อมูลโดยตรงหลายคน โดยไม่เปิดเผยชื่อกับหน้าตา ให้แค่เสียง ทางผู้สร้างจึงต้องจำลองภาพเหตุการณ์ต่างๆ เป็นลายเส้นการ์ตูน ซึ่งก็ดูเข้ากันดีกับสไตล์ของเรื่องที่ผู้สร้างเองเชื่อมั่นในเทคโนโลยีจนเกินไป โดยไม่สนใจประเด็นอื่นๆ ที่วงการยาสูบก็เจอมาก่อนแล้วอย่างการโฆษณาให้เด็กสูบในสมัยก่อน Juul แค่เป็นการทำซ้ำโดยไม่เรียนรู้เท่านั้น ซึ่งแม้จะดูชนะที่ยอดขายบุหรี่ลดลงฮวบๆ จนมาร์ลโบโรทนไม่ไหวต้องมาซื้อหุ้นเพื่ออนาคตที่เชื่อว่าคนจะหันมาสูบบุหรี่ไฟฟ้าแทน แต่ก็ทำให้ทีมงานกังขาถึงเป้าหมายที่แท้จริงของบริษัท และยังมีคดีฟ้องร้องที่ Juul ยอมความจ่ายค่าชดเชยไป 1,700 ล้านในกลางปี 2023 ซึ่งทำให้อนาคตของบริษัทลดฮวบและไม่แน่ใจว่านี่จะเป็นอนาคตต่อไปของวงการยาสูบได้จริงหรือไม่

ส่วนของผลร้ายของเกลือนิโคตินในบุหรี่ไฟฟ้า ในเรื่องพยายามใส่มาตลอดทาง แต่ข้อมูลค่อนข้างคลุมเครือ แม้ช่วงหนึ่งจะชี้ว่ามีผู้ป่วยเด็กเข้าโรงพยาบาลจำนวนมากจนเป็นกระแส แต่ซีรีส์ก็หาคำตอบว่ามาจากผลิตภัณฑ์อย่างอื่นที่นำมาใช้กับ Juul ซึ่งก็ไม่แน่ใจว่าถูกต้องจริงหรือไม่เพราะเป็นแค่คำตอบคร่าวๆ รวมถึงข้อมูลสุขภาพระยะยาวที่ Juul พึ่งเริ่มใช้กันยังไม่ถึง 10  ปี ทำให้ซีรีส์ไม่มีคำตอบเรื่องอันตรายแน่ชัด ไม่สามารถใช้อ้างอิงได้ในส่วนนี้ได้โดยตรงครับ

 

โดยรวมเป็นซีรีส์นำเสนอสตาร์ทอัพกำเนิดบุหรี่ไฟฟ้า ที่มาพลิกโฉมหน้าสั่นสะเทือนวงการยาสูบจนชนะในทางกระแสและเทคนิค แต่แพ้ในทางการตลาดเมื่อเพิ่มผู้สูบเด็กมากกว่าผู้ใหญ่ แล้วก็ถูกครอบงำไปในที่สุด จนกลายเป็นประวัติศาสตร์ใหญ่เรื่องหนึ่งของวงการเทคโนโลยีที่น่าสนใจและดูสนุกด้วยการนำเสนอที่ทันสมัยผ่านลายเส้นการ์ตูน แต่ซีรีส์นี้ไม่ได้ชี้ชัดถึงข้อเสียบุหรี่ไฟฟ้าได้โดยตรง เพราะข้อมูลส่วนนี้ยังคลุมเคลือไม่เพียงพอตัดสินได้ครับ  

 

---

including other English reviews